historia

TEKSTY PRAWA I PRZYRZECZENIA HARCERSKIEGO NA PRZESTRZENI LAT

TEKST BADEN-POWELLA – 1907 rok.

Przyrzekam na mój honor ze wszystkich sił służyć Bogu ikrólowi, o każdym czasie nieść pomoc bliźnim, być posłusznym prawu skautowskiemu.

1. Na honorze skauta można polegać.
2. Skaut jest wierny królowi, ojczyźnie, przełożonym, rodzicom pracodawcom oraz swoim podwładnym.
3. Obowiązkiem skauta jest być pożytecznym oraz pomagać innym.
4. Skaut jest przyjacielem wszystkich – a bratem każdego innego skauta, bez względu na to do jakiej klasy społecznej ów skaut należy.
5. Skaut jest uprzejmy.
6. Skaut jest przyjacielem zwierząt.
7. Skaut słucha rozkazów swoich rodziców, zastępowego i drużynowego bez pytania.
8. Skaut uśmiecha się i pogwizduje we wszystkich trudnych okolicznościach.
9. Skaut jest oszczędny.
10. Skaut jest czysty w myśli, mowie i uczynkach.

Prawdopodobnie pierwsze polskie prawo skautowe zostało wprowadzone dla Drużyn Młodzieży Sokolej przy Sokole-Macierzy we Lwowie wiosną (między marcem a majem) 1910 roku. Brzmiało ono:

1. Gdy scout powie: ”Na mój honor tak jest” to znaczy, że tak jest naprawdę, zupełnie tak samo, jak gdyby złożył na to uroczystą przysięgę. Podobnie, gdy zwierzchnik scoutowy powie mu: “Wierzę Ci na Twój honor, że to zrobisz”, scout musi wszystkie siły natężyć, by sprostać zadaniu. Gdyby scout splamił swój honor przez powiedzenie kłamstwa albo niewykonanie rozkazu, kiedy zaufano w jego honor, traci odznakę scoutową i przestaje być scoutem.
2. Scout jest wiernym Ojczyźnie, stara się pojąć czego Ona od niego żąda i to wykonywać. Również jest wiernym swoim  zwierzchnikom i stoi przy nich w doli i niedoli.
3. Obowiązkiem scouta jest być użytecznym i pomagać innym, a co dzień spełniać dobry uczynek
4. Scout jest przyjacielem wszystkich, a bratem każdego innego scouta, bez względu na to, do jakiej należy warstwy społecznej.
5. Scout jest uprzejmy, zwłaszcza dla kobiet, dzieci, starców i kalek.
6.  Scout jest przyjaciele zwierząt.
7. Scout jest karny, to znaczy wykonuje bez wahania rozkazy swego patrolowego, czy też drużynowego. Nawet gdy otrzyma rozkaz, który mu się nie podoba, musi go wykonać w całej rozciągłości, ponieważ jest to jego obowiązkiem, a dopiero po jego spełnieniu może zgłosić się i powiedzieć, co ma przeciw niemu.
8. Scout śmieje się i gwiżdże w każdej okoliczności, nigdy zaś nie narzeka na trudności, na innych, ani też nie przeklina. Rozkaz wykonuje wesoło, ochotnie, a nie ze smutną miną skazańca.
9. Scout jest oszczędny, a każdy zdobywający grosz składa do kasy oszczędności, by móc w razie potrzeby użyć go dla siebie lub innych.

TEKST POLSKI – redakcja z 15 października 1911 roku. A. Małkowski redaktor naczelny pisma “SKAUT” w pierwszym numerze publikuje tekst wiersza Ignacego Kozielewskiego “Wszystko co nasze, Ojczyźnie oddamy…”, oraz tekst “Ślubowania Skautowego”.

Ślubuję: wierność Ojczyźnie, gotowość w każdej chwili niesienia pomocy innym, posłuszeństwo Prawu Skautowemu.

W nr 2 “Skauta” 1 września 1911 roku zostaje opublikowana pierwsza wersja “Prawa Skautowego” opartego na wzorze angielskim z pominięciem punktu mówiącego o służbie Bogu (ogłoszony tekst nie był tekstem oficjalnym, którego ostateczna wersja została zatwierdzona III 1914 roku)

1. Na słowie skauta można polegać, jak na słowie Zawiszy,
2. Skaut jest wierny Ojczyźnie,
3. Skaut jest zobowiązany być posłusznym i pomagać innym,
4. Skaut jest przyjacielem wszystkich, a bratem każdego innego skauta.
5. Skaut jest rycerski,
6. Skaut jest przyjacielem zwierząt,
7. Skaut jest karny i posłuszny,
8. Skaut śmieje się i gwiżdże w najcięższym nawet położeniu.
9. Skaut jest oszczędny.

W lutym 1912 roku do tekstu dołączono punkt 10:

10.  Skaut jest czysty w myśli, mowie i uczynku – wolny od nałogów – pętających ducha i osłabiających ciało.

15 września 1912 roku ogłoszono drugą redakcję Prawa Skautowego:

1. Skaut jest wierny Ojczyźnie,
2. Na słowie skauta można zawsze polegać,
3. Skaut jest karny i wierny swoim zwierzchnikom,
4. Skaut nie zniechęca się i zachowuje uśmiech w najcięższych nawet okolicznościach,
5. Skaut jest oszczędny i ofiarny,
6. Skaut nie pije napojów alkoholowych, nie pali tytoniu i jest czysty w myśli, mowie i uczynkach,
7. Skaut jest przyjacielem wszystkich i ma obowiązek być im użytecznym i pomocnym,
8. Skaut jest bratem każdego innego skauta,
9. Skaut jest rycerski,
10. Skaut jest przyjacielem zwierząt.

1 marca 1914 roku ogłoszono trzecią wersję Prawa Skautowego, które z niewielkimi zmianami dotrwało do 1945 roku:

1. Na słowie skauta można polegać jak na Zawiszy,
2. Skaut wiernie służy Ojczyźnie,
3. Skaut ma obowiązek być pożytecznym i pomagać innym,
4. Skaut jest przyjacielem wszystkich, a bratem każdego skauta,
5. Skaut jest rycerski,
6. Skaut jest przyjacielem przyrody,
7. Skaut jest posłuszny rozkazom swych rodziców, patrolowego i skautmistrza,
8. Skaut uśmiecha się i pogwizduje w każdym trudnym położeniu,
9. Skaut jest oszczędny,
10. Skaut nie pali tytoniu, nie pije napojów alkoholowych i jest czysty w myśli, w mowie i w uczynkach.

10 sierpnia 1919 roku Naczelna Rada Harcerska ogłasza obowiązujący tekst Prawa i Przyrzeczenia Harcerskiego. Są one prawie identyczne z Prawem i Przyrzeczeniem z 1914 roku. Różnią się poprawkami stylistycznymi i  zastąpieniem słowa “skaut” i “skautowe” słowami “harcerz” i “harcerskie”.

Mam szczerą wolę całym życiem pełnić służbę Bogu i Ojczyźnie; nieść chętną pomoc bliźnim; być posłusznym prawu harcerskiemu.

1. Na słowie harcerza polegaj jak na Zawiszy;
2. Harcerz służy Ojczyźnie i dla niej spełnia sumiennie swoje obowiązki;
3. Harcerz jest pożyteczny i niesie pomoc bliźnim;
4. Harcerz w każdym widzi bliźniego, a za brata uważa każdego innego harcerza;
5. Harcerz postępuje po rycersku;
6. Harcerz miłuje przyrodę i stara się ją poznać;
7. Harcerz jest karny i posłuszny rodzicom i wszystkim swoim przełożonym;
8. Harcerz jest zawsze pogodny;
9. Harcerz jest oszczędny i ofiarny;
10. Harcerz jest czysty w myśli, mowie i uczynkach, nie pali tytoniu, nie pije napojów alkoholowych.

W dniach 9 – 11 grudnia 1927 roku na I Konferencji Komendantów Gromad zostaje oficjalnie zatwierdzona nazwa nowej organizacji związanej z PPS powstałej w 1926 roku – Czerwone Harcerstwo. Ustalone zostają teksty Prawa i Przyrzeczenia:

 Przyrzekam uroczyście pracować nad wyzwoleniem klasy robotniczej, praw harcerskich przestrzegać, dbać o rozwój Czerwonego Harcerstwa.

1. Czerwony Harcerz uważa się za członka klasy robotniczej i walczy o jej wyzwolenie.
2. Jest zawsze wierny swoim towarzyszom.
3. W każdym pracującym widzi towarzysza i brata.
4. Staje w obronie słabszych i jest gotów do niesienia pomocy.
5. Jest odważny i nigdy nie rozpacza.
6. Jest punktualny, karny i obowiązkowy.
7. Mówi prawdę, na jego słowie można polegać.
8. Hartuje się i dba o swoje ciało.
9. Jest miłośnikiem i obrońcą przyrody.
10. Jest czysty w myśli, słowach i uczynkach, nie pali, zwalcza alkohol i gry hazardowe.

W roku 1930 zmieniono kolejność punktu pierwszego z drugim oraz wprowadzono słowo “Bóg” do tekstu prawa:

1. Harcerz służy Bogu i Ojczyźnie i dla niej spełnia sumiennie swoje obowiązki;
2. Na słowie harcerza polegaj jak na Zawiszy;
3. Harcerz jest pożyteczny i niesie pomoc bliźnim;
4. Harcerz w każdym widzi bliźniego, a za brata uważa każdego innego harcerza;
5. Harcerz postępuje po rycersku;
6. Harcerz miłuje przyrodę i stara się ją poznać;
7. Harcerz jest karny i posłuszny rodzicom i wszystkim swoim przełożonym;
8. Harcerz jest zawsze pogodny;
9. Harcerz jest oszczędny i ofiarny;
10. Harcerz jest czysty w myśli, mowie i uczynkach, nie pali tytoniu, nie pije napojów alkoholowych.

W dniach 1 – 2 kwietnia 1932 roku odbył się XII Walny Zjazd ZHP na którym zmieniono słowo “Ojczyzna” na Polska” i usunięto “dla niej”:

1. Harcerz służy Bogu i Polsce i spełnia sumiennie swoje obowiązki;
2. Na słowie harcerza polegaj jak na Zawiszy;
3. Harcerz jest pożyteczny i niesie pomoc bliźnim;
4. Harcerz w każdym widzi bliźniego, a za brata uważa każdego innego harcerza;
5. Harcerz postępuje po rycersku;
6. Harcerz miłuje przyrodę i stara się ją poznać;
7. Harcerz jest karny i posłuszny rodzicom i wszystkim swoim przełożonym;
8. Harcerz jest zawsze pogodny;
9. Harcerz jest oszczędny i ofiarny;
10. Harcerz jest czysty w myśli, mowie i uczynkach, nie pali tytoniu, nie pije napojów alkoholowych.
Podczas XIV Walnego Zjazdu ZHP w Wilnie w dniach 11 – 12 maja 1934 roku Juliusz Dąbrowski wysuwa projekt zmiany 8 punktu Prawa na: “Harcerz jest pracowity i szanuje pracę innych”.Pomysł ten nie zostaje zaakceptowany przez delegatów.
Obowiązująca rota przysięgi w Szarych Szeregach:

Ślubuję na Twoje ręce pełnić służbę w Szarych Szeregach, tajemnic służbowych dochować, do rozkazów służbowych się stosować, nie cofnąć się przed ofiarą życia.

Początkowo, z powodów konspiracyjnych zrezygnowano z dotychczasowego tekstu Przyrzeczenia Harcerskiego. Jednak wobec powszechności jego stosowania, w późniejszym okresie zostaje ono dopuszczone rozkazem Naczelnika Sz.Sz. jako uzupełnienie powyższego tekstu. W okupacyjnym tekście Przyrzeczenia Harcerskiego wprowadzono zmianę, z “…być posłusznym prawu harcerskiemu” na “… być posłusznym Prawu Szarych Szeregów”.

1 stycznia 1940 roku powołany zostaje w Gdyni Tajny Hufiec Harcerzy, którego Komendantem zostaje Henryk Szymański. Jako swe zadanie stawia: organizowanie patriotycznej młodzieży polskiej, szerzenie ideologii harcerskiej, prowadzenie biernej walki z okupantem i przygotowanie do walki zbrojnej. W THH obowiązywała rota przysięgi –

“Mam szczerą wolę, całym życiem pełnić służbę Bogu i Polsce, o wolność jej walczyć do ostatniej kropli krwi, sztandaru biało-czerwonego żadnym niegodnym uczynkiem nie splamić i być posłusznym Prawu Harcerskiemu”

Odzew przyjmującego przysięgę:

“Od tej chwili jesteś żołnierzem. Obowiązkiem twoim walka o wolność Polski – nagrodą zwycięstwo”

24 stycznia 1945 roku (data prawdopodobna) Tymczasowa Naczelna Rada Harcerska w Lublinie zatwierdza nowy tekst Prawa i Przyrzeczenia, a obowiązujący dotychczas tekst z 1932 roku uchyla. 

Przyrzekam uroczyście całym swym życiem dążyć do odbudowy Niepodległej, Demokratycznej i Sprawiedliwej Polski, pracować dla dobra powszechnego, postępować zawsze szlachetnie i być posłusznym prawu harcerskiemu. Tak mi dopomóż Bóg.

1. Harcerz służy Polsce Demokratycznej i spełnia dla niej sumiennie swoje obowiązki.
2. Harcerz miłuje wolność i sprawiedliwość i broni prawa do nich każdego człowieka.
3. Harcerz czci pracę, szanuje ludzi pracy i uczy się od nich.
4. Harcerz miłuje przyrodę i stara się ją poznać.
5. Harcerz mówi prawdę i dotrzymuje słowa.
6. Harcerz jest karny, opanowany i pogodny.
7. Harcerz jest odważny.
8. Harcerz jest uczynny i ofiarny.
9. Harcerz jest oszczędny i gospodarny.
10. Harcerz jest szlachetny w myśli, w mowie i uczynkach; nie pali tytoniu i nie pije napojów alkoholowych.

7 czerwca 1947 roku Tymczasowa Naczelna Rada Harcerska dokonuje zmiany Przyrzeczenia i Prawa anulując tekst dotychczasowy, tzw. lubelski.

Mam szczerą wolę całym życiem pełnić służbę Bogu (Dobru Najwyższemu) i Polsce, nieść chętną pomoc bliźnim i być posłusznym
prawu harcerskiemu. 

1. Harcerz służy Polsce i dla niej spełnia sumiennie swoje obowiązki;
2. Na słowie harcerza polegaj jak na Zawiszy;
3. Harcerz jest pożyteczny, pracą buduje lepszy świat;
4. Harcerz w każdym widzi bliźniego, a za brata uważa każdego innego harcerza;
5. Harcerz postępuje po rycersku, miłuje wolność i sprawiedliwość;
6. Harcerz jest przyjacielem przyrody i stara się ją poznać;
7. Harcerz kocha i szanuje swój dom rodzinny;
8. Harcerz jest karny, opanowany i pogodny;
9. Harcerz jest gospodarny, oszczędny i ofiarny;
10. Harcerz jest czysty w myśli, mowie i czynach – , nie pali tytoniu, nie pije napojów alkoholowych i walczy z nałogami.

W 1950 roku Prezydium ZG ZMP podejmuje decyzję o przejęciu kierownictwa nad ZHP. 25 maja ZG ZMP i NZHP zatwierdzają nowy tekst Przyrzeczenia i Prawa Harcerskiego. 1 stycznia 1951 roku przestaje istnieć ZHP. Na jego miejsce powołana zostaje Organizacja Harcerska Związku Młodzieży Polskiej.

Przyrzekam uroczyście wobec kolegów i narodu polskiego uczyć się i pracować dla dobra Ojczyzny i spraw socjalizmu. Przyrzekam wiernie przestrzegać prawa harcerskiego – całym sercem zawsze i wszędzie służyć Polsce Ludowej. 

1. Harcerz kocha Polskę Ludową i służy jej całym swym życiem.
2. Harcerz w szeregach postępowej młodzieży świata walczy o pokój i wolność narodów.
3. Harcerz szanuje ludzi pracy i uczy się od nich.
4. Harcerz dobrze się uczy.
5. Harcerz poznaje życie przyrody i uczy gospodarować się jej siłami.
6. Harcerz zaprawia siły do pracy i obrony kraju.
7. Harcerz jest dobrym kolegą i niezawodnym towarzyszem pracy.
8. Harcerz dba o honor swej organizacji.
9. Harcerz przygotowuje się do pracy w ZMP.

W styczniu 1956 roku wprowadzono nową, mniej sformalizowaną redakcję tekstu Prawa i Przyrzeczenia:

Przyrzekam mojej drużynie postępować według prawa harcerskiego, strzec honoru harcerza, służyć zawsze wiernie mojej Ojczyźnie – Polsce Ludowej. 

1. Harcerz jest dzielny i sprawny, śmiało pokonuje trudności.
2. Harcerz jest dobrym kolegą i wiernym towarzyszem.
3. Harcerz mówi prawdę i dotrzymuje słowa.
4. Harcerz jest karny jak żołnierz.
5. Harcerz sumiennie spełnia swoje obowiązki, w szkole i w domu.
6. Harcerz chce umieć więcej niż umie.
7. Harcerz chroni przyrodę i poznaje jej tajemnice.
8. Harcerz szanuje pracę i strzeże wspólnej własności.
9. Harcerz jest uczynny, pomaga słabszym, broni krzywdzonych.
10. Harcerz szanuje starszych, rodziców i nauczycieli.
11. Harcerz jest przyjacielem wszystkich ludzi, którzy walczą o sprawiedliwość.
12. Harcerz pragnie zostać dobrym zetempowcem.

Przyrzeczenie i Prawo Harcerskie z 1957 roku:

Mam szczerą wolę całym życiem pełnić służbę Polsce Ludowej, walczyć o prawdę i sprawiedliwość społeczną, nieść chętną pomoc każdemu człowiekowi, być posłusznym prawu harcerskiemu. 

1. Harcerz służy Polsce i dla niej spełnia swoje obowiązki.
2. Na słowie harcerza polegaj jak na Zawiszy.
3. Harcerz jest sprawiedliwy, w każdym szanuje człowieka i staje w obronie krzywdzonych.
4. Harcerz jest przyjacielem tych, co zmieniają świat na lepszy, a za brata uważa każdego innego harcerza.
5. Harcerz chętnie pomaga rodzicom, dba o dom rodzinny, szanuje starszych.
6. Harcerz jest pożyteczny i gospodarny, dba o dobro społeczne.
7. Harcerz jest pracowity i wytrwały, stawia sobie wielkie cele.
8. Harcerz jest karny i odważny, z uśmiechem pokonuje trudności.
9. Harcerz jest przyjacielem przyrody, poznaje jej piękno i tajemnice.
10. Harcerz jest szlachetny w słowach i czynach. Nie pali tytoniu, nie pije napojów alkoholowych.

Przyrzeczenie i Prawo Harcerskie lat 70

Przyrzekam całym życiem służyć Tobie, Ojczyzno, być wiernym sprawie socjalizmu, walczyć o pokój i szczęście ludzi, być posłusznym Prawu Harcerskiemu.

Potwierdzenie Przyrzeczenia przez instruktora lub zespół harcerski obecny podczas Przyrzeczenia:

Na słowie harcerza polegaj jak na Zawiszy.

1. Harcerz służy Polsce Ludowej i dla niej sumiennie spełnia swoje obowiązki.
2. Harcerz chce zmieniać świat na lepszy – jest zawsze z tymi, co walczą o wolność i równość ludzi.
3. Harcerz jest sprawiedliwy i odważny – śmiało broni słusznej sprawy.
4. Harcerz chce wiedzieć więcej niż wie, umieć więcej niż umie.
5. Harcerz spieszy innym z pomocą, nie opuści nikogo w potrzebie.
6. Harcerz jest wiernym przyjacielem i niezawodnym kolegą.
7. Harcerz szanuje starszych, pomaga chętnie rodzicom.
8. Harcerz pracuje rzetelnie, dba o wspólne dobro jak o własne.
9. Harcerz jest przyjacielem przyrody, poznaje jej piękno i tajemnice.
10. Harcerz chce być silny i sprawny, nie pali tytoniu, nie pije napojów alkoholowych.

Prawo i Przyrzeczenie Harcerskie uchwalone na Zjeździe w Bydgoszczy w 1989 roku:

Mam szczerą wolę całym życiem pełnić służbę Polsce, chętnie pomagać każdemu człowiekowi, być posłusznym prawu harcerskiemu.

Potwierdzenie Przyrzeczenia:

Na słowie harcerza polegaj jak na Zawiszy.

1. Harcerz służy Polsce i dla niej sumiennie spełnia swoje obowiązki.
2. Harcerz chce zmieniać siebie i świat na lepsze.
3. Harcerz stara się rozumieć siebie, rozwija swoje zdolności i zamiłowania.
4. Harcerz chce wiedzieć więcej niż wie, umieć więcej niż umie.
5. Harcerz myśli samodzielnie i działa skutecznie.
6. Harcerz jest uczciwy, dzielny i odpowiedzialny, można na niego liczyć.
7. Harcerz jest życzliwy, uczynny i opiekuńczy.
8. Harcerz jest gospodarny, szanuje pracę własną i innych.
9. Harcerz poznaje i chroni przyrodę.
10. Harcerz dba o sprawność i zdrowie, nie ulega nałogom, nie pali tytoniu, nie pije napojów alkoholowych, nie próbuje narkotyków.

Na XXIX Zjeździe ZHP w Warszawie ustalono dwie roty Przyrzeczenia Harcerskiego (zaznaczając wyraźnie koedukacyjność Związku) oraz nowe brzmienie Prawa: 

Mam szczerą wolę całym życiem pełnić służbę Bogu i Polsce, nieść chętną pomoc bliźnim i być posłuszną/posłusznym Prawu Harcerskiemu.

lub do wyboru przez składającego Przyrzeczenie:

Mam szczerą wolę całym życiem pełnić służbę Polsce, dążyć do Prawdy i Sprawiedliwości, nieść chętną pomoc bliźnim i być posłuszną/posłusznym Prawu Harcerskiemu 

1. Harcerz sumiennie spełnia swoje obowiązki wynikające z Przyrzeczenia Harcerskiego.
2. Na słowie harcerza polegaj jak na Zawiszy.
3. Harcerz jest pożyteczny i niesie pomoc bliźnim.
4. Harcerz w każdym widzi bliźniego, a za brata uważa każdego innego harcerza.
5. Harcerz postępuje po rycersku.
6. Harcerz miłuje przyrodę i stara się ją poznać.
7. Harcerz jest karny i posłuszny rodzicom i wszystkim swoim przełożonym.
8. Harcerz jest zawsze pogodny.
9. Harcerz jest oszczędny i ofiarny.
10. Harcerz jest czysty w myśli, w mowie i uczynkach, nie pali tytoniu i nie pije napojów alkoholowych.

W czerwcu 1995 roku na Nadzwyczajnym Zjeździe ZHP w Poznaniu zwołanym w celu przystosowania Statutu do wymogów Światowego Biura Skautowego po długiej i zażartej dyskusji zrezygnowano z drugiej wersji roty Przyrzeczenia Harcerskiego pozostawiając Prawo niezmienione:

Mam szczerą wolę całym życiem pełnić służbę Bogu i Polsce, nieść chętną pomoc bliźnim i być posłuszną/posłusznym Prawu Harcerskiemu.

1. Harcerz sumiennie spełnia swoje obowiązki wynikające z Przyrzeczenia Harcerskiego.
2. Na słowie harcerza polegaj jak na Zawiszy.
3. Harcerz jest pożyteczny i niesie pomoc bliźnim.
4. Harcerz w każdym widzi bliźniego, a za brata uważa każdego innego harcerza.
5. Harcerz postępuje po rycersku.
6. Harcerz miłuje przyrodę i stara się ją poznać.
7. Harcerz jest karny i posłuszny rodzicom i wszystkim swoim przełożonym.
8. Harcerz jest zawsze pogodny.
9. Harcerz jest oszczędny i ofiarny.
10. Harcerz jest czysty w myśli, w mowie i uczynkach, nie pali tytoniu i nie pije napojów alkoholowych.

Podejrzewam, że powyższe zestawienia będą dla niejednego instruktora – nie mówiąc już o harcerkach i harcerzach poważnym szokiem. Mało kto uświadamia sobie, że Prawo i Przyrzeczenie Harcerskie, które są istotnym elementem harcerskiej metody wychowawczej, były tak często zmieniane. A zdawałoby się, że one powinny być właśnie najbardziej stabilne i nienaruszalne. Prawo zostało ustanowione jako kanon cech moralnych, które powinny być wpajane przez organizację, a więc…
hm.Janusz Wolski

źródło: http://www.historia.zhp.wlkp.pl/materialy/prawo_harcerskie.htm